Ussal Consultancy Kurucusu Ussal Şahbaz, dünyada nüfusun değişimini, göç senaryolarını ve Türk nüfusunun yaşlanma durumunu, Erdal Kaplanseren’le Ekonomi Panorama’da anlattı.
Ussal Şahbaz, Türk nüfusunun giderek yaşlandığını, önümüzdeki 10 yıl içinde genç ve dinamik olma potansiyelini kaybedebileceği ihtimalne değindi:
“Emekli maaşlarını bugün aslında çalışanlar ödüyor. Emeklilerin biriktirdiği paradan ödenmiyor. O denli bir şey yok. O paralar harcanmış oluyor. Bugün çalışanlar, şu anki emeklilerin maaşlarını ödüyor. Olağanda bir emeklilik sisteminin iyi çalışması için her bir emekliye karşı dört çalışan olması lazım. Son çıkan EYT ile birlikte Türkiye’de bir emekliye karşı 1,5 çalışana indi oran. Bundan Ötürü buradan emeklilere verecek çok bir para kalmıyor maalesef. Birinci sorunumuz bu. İkinci sorun, Türkiye’de bayan başına düşen çocuk sayısı 2’nin altına indi. Olağanda bayan başına 2,1 çocuk oranı ile nüfus korunur. Bizdeki oran şimdi 1,7’ye indi. Bu, ileride nüfusun yaşlanacağını gösteriyor. Türkiye’de şimdi ortalama yaş 34. Bu sayı Almanya’da 45’lerde. Japonya’da daha da kötü. Geçen sene ilk sefer Japonya’da yaşlılar için satılan bez satışı, bebekler için satılan bezleri geçti. Oraya gelmemize daha çok var ama Türkiye eskisi benzeri genç nüfus, ‘müthiş tüketim yapma’ demografisinde olmayacak önümüzdeki 10 senede. Yavaş yavaş yaşlanacağız. Bunun önlemlerini almamız gerekiyor. Türkiye şayet yabancı yatırımcılara ekonomisi ile ilgili bir öykü yazacaksa, on-on beş sene evvelki öykülere kimse inanmaz. Artık daha olgunlaşmış, katma değerli üretim yapan ülke kıssası oluşturmamız lazım tahminen de.”
Dünya nüfusunun da yaşlandığını fakat Afrika’da ve Hindistan’da süratli artışın sürdüğünü vurgulayan Şahbaz, dünya çapında demografinin değişeceğinin altını çizdi:
“Gelecekte dünya nüfusundaki değişimlerin tesiri ülkeye göre değişecek. Şu anda Fransa’ya giderseniz, nüfus azlığından doğan meseleler bilfiil karşınıza çıkıyor. Geçen gün bir teknoloji konferansına gittim. En genç bendim ki ben 42 yaşındayım. Çok üzücü bir durum. Ama tabii kimi ülkelerde durum bu türlü değil. Afrika’da, Hindistan’da bayağı çocuk var. Orada yaşlanma daha sonra olacak. Ama bu aynı vakitte dünyanın demografik yapısını da değiştirecek. Bundan 100 yıl önce, dünyadaki her 8 bireyden 1’i Afrikalıydı. Bu, her üç şahıstan biri haline gelecek. Bu insanlar orada yiyecek içecek bir şey bulamadığı için göç edecek. Kültürel açıdan Avrupa ve biz buna hazır mıyız? Bunu sormamız lazım.”
Tarih boyunca yaşanan göçleri anımsatan Ussal Şahbaz, Türkiye’nin çağdaş göç güzergahları üstünde yer aldığını ve düşünmesi gereken kimi mevzular olduğunu belirtti:
“İklim değişikliğinden en çok etkilenecek, genç nüfusu en çok olan ve üreme suratı en çok olan yerler Afrika ve Güney Asya. Buradaki nüfusun gideceği yerler Avrupa. Nüfusu yaşlanan ve güçlü olan Avrupa. Haritadan bakarsanız, ikisinin tam ortasında biz varız. Demek ki bu insanlar, Türkiye üzerinden Avrupa’ya geçecek. Geçerken bir kısmı da burada kalacak. O iş nasıl olacak bunu da düşünmek lazım.”