COP29 bitti: Görüşmelerden ne çıktı?

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği 29. Taraflar Konferansı (COP29), Azerbaycan’ın başşehri Bakü’de düzenlenirken, gelişmiş ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadele için yıllık 300 milyar dolarlık finansman taahhüdünde bulunması tartışma yarattı. Gelişmekte olan ülkeler, bu ölçünün iklim kriziyle başa çıkmak için yetersiz olduğunu ifade ederek mutabakata tepki gösterdi.

Yıllık 300 milyar dolar taahüt

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yapılan açıklamaya göre, gelişmiş ülkeler, 2035’e kadar 1,3 trilyon dolara çıkarılması hedefiyle yıllık 300 milyar dolarlık iklim finansmanı sağlamayı kabul etti. Lakin bu miktar, hem BM hem de gelişmekte olan ülkeler tarafından ‘yetersiz‘ bulundu.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, “Bu miktar, karşı karşıya olduğumuz zorluğun büyüklüğünü karşılamaktan uzak. Daha argümanlı bir sonuç bekliyordum” diyerek hayal kırıklığını dile getirdi. BM İklim Değişikliği Çerçeve Mukavelesi (UNFCCC) İcra Sekreteri Simon Stiell ise “Ülkeler arzu ettikleri sonucu elde edemedi. Gelecek yıl COP30’a kadar uğraşlarımızı iki katına çıkarmalıyız,” değerlendirmesinde bulundu.

Gelişmekte olan ülkeler tepki gösterdi

Gelişmekte olan ülkeler, anlaşmanın beklentilerinin çok altında kaldığını belirtti. Bu ülkeler, en az 1 trilyon dolarlık yıllık finansman taahhüdü beklediklerini belirterek muahedeyi ‘zayıf’ ve ‘yetersiz’ olarak nitelendirdi.

Hindistan heyeti temsilcisi Chandni Raina, “Bu evrak, optik bir illüzyondan ibaret. Karşı karşıya olduğumuz zorluğun büyüklüğünü asla kapsayamaz. Bu nedenle belgeyi kabul etmiyoruz,” dedi. Marshall Adaları temsilcisi Tina Stege ise “Savunmasız ülkelerin ihtiyaç duyduğu fonun çok küçük bir kısmı ile ayrılıyoruz. Bu anlaşma kâfi değil,” sözlerini kullandı.

Afrika ülkeleri de sonuçtan hayal kırıklığı duyduklarını belirtti. Sierra Leone temsilcisi, “Bu durum gelişmiş ülkelerin iyi niyet eksikliğini gösteriyor,” dedi.

2024’ün en sıcak yıl olması bekleniyor

İklim değişikliği tartışmaları sürerken, Avrupa Birliği’nin dünya müşahede platformu Copernicus’tan gelen açıklama, 2024’ün kayıtlardaki ‘en sıcak yıl‘ olacağını mutlaklaştırdı. 2024’ün ilk 10 ayında, global sıcaklık ortalaması, 1991-2020 devrinin 0,71 santigrat derece üzerinde ölçüldü.

Bölünmüşlük

Gelişmekte olan ülkeler, ABD, Kanada ve Avrupa ülkelerinin daha fazla katkı sağlamasını isterken, Çin ve Körfez ülkelerinin de finansman dayanağı sağlaması gerektiğini vurguladı. Bilhassa global sıcaklık artışından büyük zarar gören ülkeler, gelişmiş ülkelerin sorumluluklarını yerine getirmediğini savunuyor.

COP29, iklim finansmanı konusunda kimi adımlar atılsa da, taraflar arasındaki büyük uçurumun giderilemediğini bir sefer daha gösterdi. Gelecek yıl düzenlenecek COP30’da bu mevzuların yeniden masaya yatırılması bekleniyor.