‘Erdoğan, İsrail’e yönelik Nürnberg Mahkemeleri kurulmasını ima etmiş olabilir’

“Trump, ‘Ya Rusya kazanırsa?’ sorusunu sordu. Zira Donald Trump iş insanıdır. Sahada karşı tarafın kazanması ihtimalini de düşünüyor. Zelensky için ‘Çok usta bir pazarlamacı. Her geldiğinde 60 milyar dolar alıp gidiyor’ dedi. Çok doğru bir tespit. Esasen Zelenskiy de Trump’ın bu haline karşı Kamala Harris’i tutuyor. Tahminen de aldığı paraların bir kısmını Harris’in başkanlık kampanyasına bağışlamıştır.”

“Biden, hem yaş hem sağlık durumu yüzünden bazen nerede olduğunu karıştırıyor. Aynı şekilde diplomasi manasında da nerede olduğunu karıştırmış benzeri duruyor. Ortadoğu’da da, Avrupa’da da, Pasifik’te de işler güllük gülistanlık değil. Zelenskiy elinde bir planla geldi. Biden, Ortadoğu’da güya bir şey olmuyormuş, güya Filistinliler Musevileri katlediyormuş, güya Filistinliler İsrail’e saldırıyormuş benzeri apayrı bir tablo çiziyor. Joe Biden göreve geldiğinde Amerika’nın uzun savaşlarına son vereceğini söyledi ve Afganistan’dan çekildi. ‘Barış’ devrini sürdüreceğini söylerken Ukrayna krizi patladı. Şu Anda Tayvan problemi diğer bir forma girdi.

Filipinler ile savaşın eşiğine gelen bir Çin var. Biden, yoktan kriz var eden bir başkan oldu. Krizler icat etti. İsrail problemi de buna dahil. Biden İsrail’i ilk günden frenlese olaylar diğer türlü seyrederdi. Hamas üstünde baskı oluşturabilirdi. Bu, Lübnan’a da yayılabilirdi. Ama Netanyahu’nun anlamsız davranışları, anayasa ıslahatı yüzünden halk protestosu ve yolsuzluk suçlaması sebebiyle üst üste binen bir savaş oldu ve Biden, Netanyahu’yu aklama ismine ataklara göz yumdu. Amerika’nın iştahı da kabardı tabii. ABD müesses nizamı, Ortadoğu’yu tekrar dizayn etme hevesine kapıldı.”

“BM Güvenlik Konseyi’nde 2735 sayılı bir karar çıkıyor. Amerika buna destek veriyor. İsrail ise buna uymuyor. Uluslararası Adalet Divanı’na ve Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne de uymuyor. Sayın Erdoğan dün BM’de bir şey söyledi. ‘Hitler nasıl 70 yıl önce durdurulduysa, uluslararası toplum Netanyahu’yu da durdurmalı’ dedi. Bu, Almanya’daki savaş mahkemelerini, Tokyo’daki savaş mahkemelerini hatırlattı. İleride İsrailli savaş suçlularının yargılanacağı özel mahkemeler kurulmasına dair mesaj gibiydi. Direkt söylemedi tahminen Sayın Erdoğan. Hitler intihar etmişti. Kızıl Ordu Berlin’e girdi. Müttefikler Batı’dan girdi. Yani bence bir askeri müdahaleden bahsetmedi, onun yerine İsrail’e yönelik özel mahkeme kurulmasının sinyalini verdi. Yansıları ölçtü. Türkiye, önümüzdeki günlerde bunu isteyebilir. Aslında doğrusu bu. Uluslararası Adalet Divanı ya da Uluslararası Ceza Mahkemesi bir karşılık değil.

İsrail, Lübnan’da da freni patlamış kamyon benzeri gidiyor. Lübnan’daki insanlara İsrail yüz binlerce mesaj attı. ‘Evinizi terk edin’ diyor. Lübnan’daki insanlar nereye gidecek? Şu anda Lübnan’ın güneyindeki yarım milyon insanın meskenini terk edip Beyrut’a gittiği aktarılıyor. Burada insani ve siyasi bir kriz var. Bölgenin güvenliğini de ilgilendiriyor bu.”

“Lübnan sıkıntısı yalnızca Hizbullah ve Gazze ile ilgili değil. Doğu Akdeniz’in güvenliği de dahil buna. Türkiye ve Rusya da bu denklemin içinde. Bundan Ötürü Türkiye’nin Suriye ile olağanlaşma sürecine hazırlandığı bir devirde mesele Lübnan’a ve Suriye’ye sıçrayabilir. Esad idaresinin de bu ortamda Türkiye’nin talebine süratlice karşılık verip masaya oturması gerekiyor.

Belki BRICS zirvesinde bir şey olur. Rus tarafı sessiz. Ketumluk devam ediyor. ‘Bize sormayın’ diyorlar. Bence orada bir şey var. Bir sürpriz olacak. Hep BRICS zirvesi dedik ama tahminen de Esad’la da bir zirve olur. İlk başta ‘Türkiye BRICS’e katılır’ diye yorumlamıştım ama güya bir sürpriz Erdoğan-Putin-Esad görüşmesi olabilir. Ruslar ‘Bunu olayın muhataplarına sorun’ dedi. Şayet bu türlü bir şey olmasaydı ‘Gündemimizde yok’ derlerdi. Vakit süratli akıyor.

Suriye’deki eski günler yok. İsrail savaşı hızla bir Amerikan savaşına dönüştürmeye çalışıyor. Bugün Hizbullah, İran’dan saldırı ve yardım talebinde bulundu. Aynı Nasrallah, Haniye suikastı sonrasında ne dedi geçen haftalarda? ‘Siz misilleme için hareket etmeyin. Bize lojistik destek verin, biz hallederiz’ dedi. Bugün gelinen noktada ise yardım istiyor ve İsrail’e saldırı yapılsın istiyor. Hizbullah yarın Husiler dahil direniş kümelerinden yardım isteyecek.”

“Bugün Reuters’da enteresan bir haber gördüm. Rusya’nın İran üzerinden Husilerle müzakere içinde olduğu iddia edildi. Ben daha evvelce de Husilerin kullandığı hipersonik füzelerin, Amerika’ya verilen Kursk karşılığı olduğunu söylemiştim. Yani Rusya, Amerikan dayanağıyla Ukrayna’nın kendi toprağına yaptığı saldırıyı, ABD’nin bir numaralı müttefiki İsrail’e karşı mücadele eden gruplara dolaylı destek sağlayarak cevap verdi.”

“Amerika’nın yalnızca savaşları vekaletle yürümüyor. ABD iş dünyası ve toplumsal yapısı da bu vekalet sistemiyle yürüyor. Bizim ‘komisyoncu’ dediğimiz bir mesele var. Bu durum Amerika’da uzun periyottur var olan bir yapı. Bu yüzden ABD bu geleneği iyi bildiği için askeri ve diplomasi alanlarında da vekalet sistemini uyarladı. Aslında İsrail işe objektif baksa, kendisinin bir piyon olarak Amerika tarafından nasıl kullanıldığını görecek. ABD, alenen İsrail’i kullanıyor. İsrailli sivillerin ölmesi, iktisadın durması, yerleşim ünitelerinin yıkılması ve eğitim durması, ABD için çok önemli değil. Amerika’nın tek bir isteği var: Ortadoğu’da kaos olsun ve Çin bölgeye gelemesin. Zira Çin’in en çok sevmediği şey kaotik bölgeler. Kaos, hasımlık, hengame ve gürültü varsa Çin oraya gitmiyor. ‘Ben taraf olmak istemiyorum’ diyor.”

“Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi oldukça hoş bir konuşma yaptı. Tayvan, Güney Çin Denizi, çok kutupluluk, iklim, ekonomi ve global güvenlik meselelerine değindi. Çin diplomasisinin soğuk, ağırbaşlı diplomasisi öne çıktı. Tabii son devirde Çin’in birtakım yeni güvenlik kavramları var. Bunlardan bir tanesi de Global Güvenlik Teşebbüsü. Bu teşebbüsün temelinde çok kutuplu, çok merkezli ve çok sesli bir dünya sistemi var. Öte yandan bu sistemin tam merkezinde güçlendirilmiş bir Birleşmiş Milletler teşkilatı var. Çin, ‘Ben dünyanın en büyük ekonomisiyim. Yükselen askeri ve teknolojik gücüm. Problemleri ben çözmeliyim’ demiyor. Bilakis Çin, meseleleri güçlendirilmiş, aşınmayan, bağlayıcılığı olan bir Birleşmiş Millet’in problemleri çözmesini istiyor.

Çin’in diplomasi anlayışı kişisel değil, kolektif mücadele. Çin’in ideolojisi aslında bireyciliğe karşıdır. Çin diplomaside de aynı şekilde kolektifliği savunuyor. Yani ‘hep bir arada çözelim’ diyor. O vakit kutuplaşma olmayacağını savunuyor. Pekala karşı taraf ne diyor? Donald Trump dün bir miting sırasında ‘Çin ile mücadele benim bir numaralı gündemim’ dedi. Hatta üstüne Japonya’yı hedef aldı ve ‘Japon çeliğinin Amerika’da satılmasını yasaklayacağım’ dedi. Biden’ın müttefiki Japonya, ABD’nin oradaki vekil gücü. Pasifik’te ABD’yi Japonya temsil ediyor. Filipinleri, Çin’e karşı kışkırtıyor. Japonya’ya neden bu türlü yapıyorsun? İşte uluslararası siyaset böyledir. 24 saatte her şey değişebilir. Uluslararası siyasette 2+2 çoğu zaman 4 etmez.”

“QUAD zirvesi yapıldı ve Biden orada Hint-Pasifik’e veda etti. Kishida veda etti. Kim kaldı geriye? Avustralya ve Hindistan başbakanları. Pasifik’teki AUKUS, üçlü ittifaklar vs. vardı. Bunların mimarı olan Biden ve Japonya Başbakanı Kishida görevi bırakıyor. Pekala 2025’te ne olacak? Apayrı bir Asya-Pasifik göreceğiz. Kim için üzülüyorum? Filipinler için. ABD’nin gazıyla, Japonya’nın gazıyla Çin’e meydan okudular. Şu Anda gelecek yıl Çin’in karşısında teneke gemilerle yapayalnız kalacaklar.

Filipinler’in eti ne, budu ne? Dünyanın en büyük donanması unvanına sahip Çin’e karşı, kıyı güvenlik botlarıyla ne yapabilirler? Meydan okuyamazlar. Filipinler, ‘ABD beni oraya yem olarak atıyor’ demiyor. Aslında Çin insaflı olduğu için Filipinler’e bir şey olmuyor. Çin durumu bildiği için savaş çıkmasın diye elinden geleni yapıyor. Gemilere su sıkarak uzaklaştırıyorlar, bu sefer da ‘Çin su sıktı’ diyorlar. Ne yapsın, füze mi atsın? İnsani bir adım atıyorlar.

Tabii Çin’in de bir sabrı var. Her halkın ve her devletin sabrı var. Sabır taşınca neler oluyor görüyoruz. Donbass’ı gördük. Türkiye’nin Kıbrıslı Türkler için sabrı 1974’te taştı. Demek ki ülkelerin sabrını taşırmadan sorunları BM nezdinde çözmek gerekiyor.”

“Ortadoğu ve Çin diplomasisi sorununa bakarsak Çin, olayların diplomasiyle çözülmesini arzu ediyordu. Fakat Lübnan’da tırmanan tansiyon ile birlikte Çin’in de diplomasi konusunda çok fazla umudu kaldığını sanmıyorum. Sayın Cumhurbaşkanı dün İsrail’e karşı zorlayıcı önlemlerden bahsetti. BM barış gücünden tutun da çeşitli alanlarda yaptırım uygulanmasına kadar tekliflerde bulundu. Barış gücünün dahi uygulanabileceğini düşünmüyorum. Zira veto olayı var. Tüm bu kararlar BM Güvenlik Konseyi’ne bağlı. ABD’nin elinde veto gücü olduğu sürece durum bu türlü devam edecektir.

Çözüm Harris mi, Trump mı derseniz şayet; her ikisi de birbirinden beter İsrail yanlısı ve Çin düşmanı. Ukrayna için öteki, Çin için öbür bir süreç var. Dikkat ederseniz hala daha Trump’ın ve Harris’in dış siyasetinin tam bir çerçevesi ortaya konmadı. Ortada ne manifesto var, ne bir evrak. Trump ‘önceki dönemimin devamı olacak’ diye kolaya kaçıyor. Harris de kolaya kaçıp Biden devrini işaret ediyor. Ama sonuçta BM’nin yok olmasına izin vermemeliyiz. Milletler Cemiyeti yok oldu ve 2. Dünya Savaşı yaşandı. Gibi bugün de geçerli. Şayet BM sistemi çöker ve etkisiz hale gelirse o zaman 3. Dünya Savaşı’nı bekleyin.”