Pakistan ve Hindistan arasında su sorunu: ’64 yıllık anlaşma kurallarına uymaya devam edilmeli’

Pakistan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mümtaz Zehra Beluç, başkent İslamabad’da gerçekleşen haftalık basın toplantısında, İndus Sular Mutabakatı hakkında konuştu.

1960 yılında Dünya Bankası garantörlüğünde, Pakistan ve Hindistan arasında imzalanan 64 yıllık İndus Sular Mutabakatı (IWT) yıllardır iki ülkenin çıkarına hizmet eden çok önemli bir anlaşma olarak görülüyor.

Hindistan’ın 30 Ağustos tarihinde İslamabad idaresine muahedenin tekrar gözden geçirilmesi talebinde bulunmasının ardından Pakistan’ın Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, bu konu ile ilgili şu sözleri kullandı:

Beluç, iki ülkenin de, etraflarını korumak, ekolojik dengeyi sağlamak ve çevre üzerindeki olumsuz adımlardan kaçınmak konusunda ortak bir sorumluluk taşıdığına inandığını belirtti. Mutabakatla ilgili tüm sıkıntıların bu çerçeve altında tartışılabileceğinin altını çizdi.

Hindistan mutabakatın gözden geçirilmesini istedi

Hindistan, İndus Suları Mutabakatı kapsamında Pakistan’ın kendilerinden daha fazla suyu denetim ettiğini düşündükleri için mutabakatın tekrardan gözden geçirilmesini talep ettiklerini belirtiyor.

Pakistan, Hindistan’ın batı ırmakları üzerinde baraj inşa ederek muahedeyi ihlal ettiğini belirtiyor. Hindistan’ın ayrıyeten Tibet’ten gelen ve Hindistan’ın sulama muhtaçlığının üçte birini karşılayan Brahmaputra Irmağı’nda baraj inşası ve ırmağın istikametinin değiştirilmesi konusunda da Çin ile su uyuşmazlığı yaşadığı bildirildi.

Hindistan’ın, anlaşma yeniden müzakere edilene kadar İndus Komitesi (PIC) toplantısının yapılmayacağını, Ocak 2023’ten bu yana muahedeyi revize etmek için yapılacak görüşmeleri başlatmak ismine Pakistan’a gönderilen dört mektuptan ‘tatmin edici bir cevap alamadığını’ bildirildi.

İndus Su anlaşması

İki ülke arasında ‘tarafsız bir uzman atanması’ konusunda anlaşma yapıldıktan sonra, 1960 yılında Dünya Bankası nezaretinde İndus Su Muahedesi imzalanmıştı. Pakistan’ın, 2016 yılında Tahkim Mahkemesi talebini Dünya Bankası, tarafsız bir uzaman ve mahkemenin bir ortada olmasının ‘çelişkili sonuçlara yol açabileceğine karar verdi.

2022’de tahkim mahkemesine hem bir uzman hem de bir başkan atanmasını kolaylaştırılınca Hindistan Lahey’deki tahkim mahkemesindeki yargılamalara katılmayı reddetti.

Pakistan, mutabakatın koşulları dahilinde çalıştığını savunurken, Hindistan antlaşmanın buna benzer paralel uyuşmazlıklara izin vermediğini söyledi. Yapılan anlaşma uyarınca, Beas, Ravi ve Sutlej ya da ‘doğu nehirleri’nden gelen su Hindistan’a; üç batı ırmaktaki, Chenab, Indus ve Jhelum, suyun ise Pakistan’a tahsis edildi.

Anlaşmanın, Hindistan’ın batı ırmaklarını sınırlı sulama gayeleri ve diğer ‘tüketim dışı’ kullanımların yanı sıra elektrik üretimi için kullanmasına izin veriyor.

Hindistan’a verilen ırmaklar İndus’u daha çok beslediği için Pakistan’a bu ırmaklar üzerinde haklar tanınmıştı. İnşa edilen barajlar nedeniyle Pakistan’da su kıtlığı veya su baskını risklerinin arttığı ve Pakistan iktisadının yüzde 20’sinin İndus Irmağı etrafındaki faaliyetlere bağlı olduğu belirtiliyor.