‘Trump, ‘Savaş yok’ sözünü tutamadı. Yemen, Lübnan, Gazze vuruluyor’

“Ortadoğu’da şiddet tırmanıyor gün geçtikte. Kırılgan ateşkeslerin bozulduğunu görüyoruz. İsrail, Lübnan’ı yeniden bombalarken ABD de Husileri vuruyor. İsrail aynı esnada Gazze’de soykırıma devam ediyor. Batı Şeria’ya göz dikmiş durumdalar. Şu anda daha geniş çaplı bir bölgesel çatışma riski hesaplanıyor Ortadoğu’da. Hepsi birbiriyle irtibatlı. Gazze, Yemen, Suriye, Lübnan’da olanlar yalnızca birbirini değil aynı vakitte tüm dünyayı etkiliyor. Bundan Ötürü burada büyük resme de bakmak lazım. Burada olanlar tüm dünyayı etkiliyor. Donald Trump, koltuğa oturmadan önce yeni savaş istemediğini söyleyerek ‘Bir telefonla savaşları bitiririm’ demişti. Şu Anda koltuğa oturdu; bir yandan Yemen’e füze sallıyor, diğer yandan İran’ı tehdit ediyor. Gazze’de tatil beldesi, oradaki insanları sürgüne yollamak, Filistinsizleştirmek benzeri planları açıkça dile getiriyor. Donald Trump’ın ‘Yeni savaş yok’ vaadi, pek de gerçekleşmişe benzemiyor. ABD, şimdi Yemen ile adeta savaş halinde. Sızdırılan bilgiler var. Bir gazeteci, kazara Signal’de özel mesaj grubuna eklenmiş. Akına ilişkin bakanların mesajları var. Trump bir kezinde ‘Yemen’den gelen bomba, İran’dan gelmiştir’ dedi. Bir yandan mektup gönderip iki ay süre verdi İran’a. Bir yandan ‘Anlaşma yapmak istiyoruz’ diyor, diğer yandan tehditler savurmaya devam ediyor. Bundan Ötürü bu, Trump’ın ‘yeni savaş yok’ doktrininin hiç de söylendiği benzeri gitmediğini gösteriyor. Ateşkesler bozuldu. Gazze’ye çok büyük bir saldırı oldu. Çadırlardaki insanlar hedef alındı. Bundan birkaç gün sonra Lübnan’ın güneyinden İsrail’e 3 roket atıldı. Yaralanan olmadı. İsrail hava savunma sistemi üçünü de durdurdu. Bu, İsrail için bir mazeret oldu ve Lübnan’a iki büyük ve ağır hava saldırısı düzenledi.”

“İsrail, 27 Kasım’da başlayan ateşkesi binlerce kere ihlal etti. İsrail devamlı olarak Lübnan’a saldırıyordu. Geri çekilme takvimini iki sefer uzattı. Güya 60 gün içinde çekileceklerdi. Hatta kara harekatıyla giremediği yerleri de bu ateşkes sayesinde ele geçirmişti. Şu anda hala daha İsrail’in Lübnan içinde beş noktada askeri üsleri ve karakolları var. Fransız lider Emmanuel Macron bile İsrail’i ‘Lübnan’dan çekil, ateşkes bitti’ diye uyardı. Ama İsrail’in buna niyeti yok. Ateşkes hiçbir zaman olması gerektiği benzeri uygulanmadı. Lübnan’dan iki defa roket atıldı fakat Hizbullah demeyelim. Kimse üstlenmedi İsrail’e atılan roketleri. Hizbullah sorumluluğu reddetti. Atanlar Filistinli de olabilir Hizbullah da. Lübnan’ın güneyinde esasen büyük Filistin kampları var. 8 Ekim 2023’te başladı aslında İsrail-Hizbullah savaşı. Daha önce de Lübnan’daki Filistinli gruplar, İsrail’in kuzeyindeki yerleşim bölgelerine roket atıyordu. Filistinli mülteci kamplarının içine Lübnan ordusu giremiyor. Onlar kendi güvenliğini kendileri sağlıyor. Bazen kamp idarelerini ele geçirmek için gruplar arası çatışma dahi çıkıyor. Diğer yandan Suriyeli mülteciler var, onlar da İsrail’e roket atmış olabilir. Lübnan’da konuşulan ise, İsrail’in kendi kendine roket atmış olması ihtimali. Böylelikle İsrail, bir mazeret üreterek Lübnan’a hava saldırısı yapabildi diyorlar. Çok ağır bir bombardıman yaptılar ve Lübnan’da herkes ‘Savaş kaldığı yerden devam ediyor. Hiç bitmemişti’ diye düşünüyor şu anda.

Lübnanlı yöneticiler, mesela Cumhurbaşkanı Josef Avn, Batılı ülkelerle temasa geçip ‘İsrail, Beyrut’u vurmasın’ diye rica ettiler. Bu da bekleniyordu zira. Ama Beyrut bombalanmadı. İki büyük hava atağında biri çocuk olmak üzere sekiz kişi hayatını kaybetti. Mavi Hat’ta konuşlanan BM Barış Gücü (UNIFIL) sözcüsü, bir programa çıktı. UNIFIL’in orada çatışmaya girme sorumluluğu yok. Orada olan biteni rapor etmek ve ihlalleri bildirmek onların görevi. Sözcü dedi ki, BM Lübnan güneyinde Hizbullah’ın ateşkesi ihlal ettiğine dair hiçbir olay kaydetmediklerini söyledi. Yani Hizbullah’ın artık hiçbir askeri faaliyeti yok. Hem Hizbullah hem de Lübnan devleti, BMGK’nın 1701 sayılı kararına tam bağlı kalıyor. Hizbullah’ın Lübnan güneyinde askeri altyapısı kaldırılıyor. Ateşkes bozuldu mu, bozulmadı mı? Hizbullah en başından beri ateşkes bozulmasın diye çok efor sarf ediyor. Fakat İsrail, birçok saldırı ile ateşkesi yüzlerce sefer ihlal etti.”

“Hizbullah aslında beklenenin tersine şimdi çok sessiz ve derinden devam ediyor. Şu anda Hizbullah, Lübnan’ın muhafazasını tamamen Lübnan ordusuna bırakmış durumda. Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım’ın da açıklamaları var. ‘Biz Lübnan’ı, Lübnan ordusuna emanet ediyoruz. En iyi şekilde koruyacaklardır’ dedi. Karışmak ve ateşkesi bozmak istemiyorlar. Hizbullah büyük bir darbe aldı. Yalnızca İsrail’in Lübnan’ı vurması ve lider takımını öldürmesinden fazla, Hizbullah’ın finansal ve lojistik koridorları kesildi. Suriye’de yeni idareyle birlikte Tahran-Beyrut koridoru kapandı. Oradan artık akaryakıt dahi gelemiyor. O kapı kapandı. Finansal olarak da çok zor durumdalar. Hem Güney Lübnan, hem Beka, hem Dahiye yıkıldı. Binlerce ton bomba atıldı buralara. Oraların yeniden yapılanması gerekiyor. 2006’da da İsrail, Dahiye’yi dümdüz etmişti ama İran’ın finansal takviyesi ile oralara 7-8 katlı binalar yapılmıştı. Şu Anda tekrar dümdüz oldu. İran da hem siyasi hem ekonomik baskılarla uğraşıyor. Hizbullah ile irtibatı çok zayıf. Söylenen o ki, Lübnan havalimanı daha önce Hizbullah’ın denetimindeydi. İsrail de buranın etrafını vuruyordu. Suriye ile birlikte lojistik koridor kesilince İran, Beyrut Havalimanı üzerinden finansal yardıma başladı. Önce İran’a ait hiçbir uçağın inişine izin vermediler. Yalnızca Hasan Nasrallah’ın cenazesi için bir seferlik izin verildi. Onun dışında İran’dan gelen uçakların Beyrut’a inmesi yasak. Hatta Irak’tan gelen uçakların da inişi yasak.

Bunun üzerine diğer ülkelerden gelen kimi şahıslar valizlerle dolar getirmeye başladı. Hatta geçen gün, Hizbullah’a getirilmek üzere 2 milyon dolar yakalandı birinin üzerinde. Havalimanında şimdi CIA’in olduğu, her şeyi çok dikkatle takip ettikleri ve buradan finansal yardımı kesmeye çalıştıkları haberleri var. Bu da akla uygun geliyor. Zira Hizbullah şimdi konutlarını kaybeden herkese aylık kira yardımı yapıyor, hem yeniden inşa için yardımda bulunuyor. Hizbullah yalnızca askeri bir örgüt değil. Sosyal bir yapısı da var. Okulları, emeklilik sistemleri, baz istasyonları vs. var. Bunlar sekteye uğruyor şimdi. Bundan Ötürü Hizbullah şimdi Şii Bloku olarak da zayıfladı. Evvelce Şii blok olarak 5 bakan çıkartıp, bakanları kendileri dikte ediyordu. Kabine kurulurken en son tekrar tartışmalar yaşandı. Hizbullah bunu, yeniden Şii olan Emel Hareketi’ne havale etti. Fakat orada Emel Hareketi de istediği isimleri getiremedi. Birisi maliye bakanlığı. Hep Emel Hareketi’nin olmuştu orası. Yeniden inşa sürecinde çok çok önemli bir bakanlık. Hizbullah’ın siyasi kaybı da büyük yani. Büyük kayıplar verdiler. Ama bunu daha önce de gördük. Hizbullah geri çekilip yeniden yapılanıp yeniden gelmişti. Ama şu an bölgede birtakım değişiklikler de var. Lübnan hükümeti, Hizbullah’ın silahsızlandırılması söylemlerinde bulunuyor.”

“Şimdiye kadar Lübnan hükümetinden bu türlü telaffuzlar olsa da Hizbullah’ı silahsızlandırmak için somut bir plan yok. Hizbullah da şu anda kendi destekçilerine mali destek sağlıyor. Lübnan hükümetinin bunu üstlenmesi gerekir ama büyük yük olur. Lübnan hükümeti bundan ötürü buna izin veriyor yeniden inşa süreci için. Ama ABD, çok fazla baskı yapıyor bu mevzuda. İlk etapta BMGK’nın 1701 sayılı kararı konuşuluyordu yani Hizbullah’ın yalnızca Lübnan’ın güneyinde silahsızlandırılması. Şu Anda ise Hizbullah’ın tamamen silahsızlandırılması ve yalnızca Lübnan ordusunda silahların olması dillendiriliyor. Hizbullah bunu kabul etmiyor ve BM kararına hürmet duyarak Litani Irmağı güneyinde silah bıraktıklarını açıklıyor. Bundan Ötürü burada Hizbullah’a karşı somut adım atılmış değil. Birbirlerini yönetim ediyor gibiler. Bu türlü bir istikrar kurulmuş. Hizbullah da bir aşırılık yapmıyor. Fakat geçen konuşmuştuk. Suriye’deki birtakım köylere silahlı gruplar gelip saldırdı. Oralarda çeşitli aşiretler vardı ve kendilerini müdafaaya çalışıyordu. Silahları ellerinden alındı ve gruplar gelip insanların konutlarını soydu. Birçok kişi göç etmek zorunda kaldı. Bunu gördükten sonra kimse silah teslim etmek istemiyor. Bunu bir garanti olarak görüyorlar. Lübnan’ın kuzeyinde ayrıyeten Suriye’den gelen çok büyük bir silah pazarı var. Suriye’nin kıyı bölgesindeki taarruzlarından sonra Arap Alevileri, Lübnan’a doğru göçe başladı. Lübnan’da Filistinliler, Suriyeliler vardı şu anda bir de Arap Aleviler var. Onlar da Lübnan’ın kuzeyine yerleşiyor. O bölgede de Trablusşam var. Sünniler çok ağır ama Aleviler de var. Bundan dört-beş yıl önce buralarda mahalleler arası silahlı çatışma çıkıyordu. Şu Anda bunun tekrar alevlenmesinden korkuluyor. Zira çok fazla silah var ortalıkta. Yeni gelen Arap Alevileri var. Sünniler de orada, Trablusşam’da. Orada bir tansiyon yaşanma ihtimali var. Ekonomik krizle boğuşan Lübnan hükümeti var. Bir yandan İsrail atakları da var. Suriye hükümetine bağlı güçler ile Lübnan’daki gruplar arası çatışmalar var. Lübnan hükümetinin işi çok zor. İsrail saldırmasa dahi ülkenin iç istikrarı tehlike altında. Bu türlü artan düşmanlıkların bölgede de arttığını görüyoruz. Maalesef Lübnan için durum çok zor.”