Zelzelede çalışanların hakları neler; işyeri binası hasar görenler çalışmayabilir mi?

23 Nisan’da İstanbul’da gerçekleşen 6.2 büyüklüğündeki deprem de bu felakete yakalanan çalışanların haklarının neler olduğunu gündeme getirdi.

Peki yaşadığı kentleri terk eden çalışanların tüzel durumları ne? İşyeri binası hasar gören emekçi, çalışmadan kaçınabilir mi? Deprem sonrası işe gelme daveti yapılan çalışan, gitmezse işten çıkarılabilir mi?

Sabah’ta yer alan habere nazaran, zelzele nedeniyle işyerinin hasar görmesi halinde, yasal mevzuat gereği o işyerine girilmez. Patron, iş sıhhati ve güvenliğini sağlamak zorunda. İş aslında mecburî olarak durduğu için patronun çalışanlarını iş yerine çalışmak için çağırması yasal değildir.

En kısa müddette işyeri binasının risk kıymetlendirilmesi yapılmalı, bu süreç sonuçlanıncaya kadar çalışmaya orta verilmeli. Tüm gerekli ve yasal önlemlerin sağlanması halinde iş başı yapılabilir. Önemli ve yakın tehlike karşısında çalışanlar iş sıhhati ve güvenliği şurasına, yoksa patrona başvurarak durum tespiti ve önlem ister.

İşe devamsızlık haklı nedene dayanıyorsa patron çalışanı işten atamaz. Yaşanılan deprem felaketi de haklı ve yasal mazeret olarak sayılabilir. Konutu hasar gören yahut yıkılan, yakınlarını kaybeden çalışanın işe gitmemesi halinde işten atılması hukuka uygun değildir.

Hatta yalnızca çalışanın yaşadığı travma yahut enkaz altında kalanlara yardım eforu da haklı ve meşhur mazereti kapsamında görülebilir. Bu durum, her bir somut olay üzerinde ayrıyeten değerlendirilebilecek niteliktedir. Yeniden de iş kontratı feshedilen çalışan, işe iade davası yahut o işyerinde devam etmek istemiyorsa kıdem tazminatı ve alacakları için dava açabilir.

İşçi, çalıştığı yerde bir haftadan fazla mühlet işin durmasına neden olacak zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa kontratını haklı fesihle sonlandırabilir. Deprem bu zorlayıcı nedenler ortasındadır. Personel çalışılmayan bir haftalık müddette her gün için yarım fiyat talep edebilir.